تشریفات فرزند
راهکار افزایش عزت نفس کودکان
عزت نفس یکی از صفات پسندیده انسان در محیط خانواده و اجتماع محسوب می‌شود که در واقع یکی از فضیلت‌های اخلاقی است که نخستین بار نیز واژه اش در قرآن کریم به کار رفته است، بنابراین نخستین منبع و منشأ عزت خداوند رحمان است. در آیات قرآن پس از خداوند، رسول اکرم (ص) و مومنان به این صفت نسبت داده شده اند بنابراین همین نشان می‌دهد که هر یک از ما انسان‌ها می‌توانیم بدان دست یابیم.
در نظام ارزشی اسلامی همواره به داشتن عزت نفس و کسب آن و سفارشش به همه براساس آیات و روایات تأکید شده است. انسان از همان دوران کودکی تا جوانی می‌تواند با پرورش فطرت خود و توجه به رفتار و گفتارش به نیک بختی و عزت نفس دست یابد.
امام حسین (ع) در دعای عرفه می‌فرمایند: تمام عزت و بلندمرتبگی از آن خداست و هر که خدا را دوست بدارد، عزیز و گرنه ضعیف خواهد بود. در روایات اسلامی هم تأکید شده که مؤمن نباید وسایل و زمینه‌های ذلت خویش را فراهم سازد؛ چون خداوند خواسته او عزیز و سربلند باشد و برای حفظ این عزت بکوشد. در این دوره روانشناسان اسلامی نیز به تأسی از ائمه (ع) مباحثی مبنی بر ایجاد عزت نفس و افزایش آن از دوران کودکی را آموزش داده اند که شامل محبت کردن به کودکان، انتخاب نام نیک از ابتدا و احترام گذاشتن به آن است درباره برخی از جزئیات دستیابی به عزت نفس براساس اخلاق و تربیت اسلامی در ذیل صحبت میکنیم.
***توجه و احترام به کودک
انسان‌هایی که از طفولیت مورد توجه و احترام بزرگترهایشان به ویژه والدین‌شان هستند، در آینده هم انسان‌های موفق و دارای اعتماد به نفس هستند، این‌ها با اینکه روح لطیفی دارند، اما اعتماد به نفس و خودباوری بالایی دارند همین باعث رشد اخلاقی و ایجاد صفات نیک در آن‌ها می‌شود.
بدالله بن عتبه، از مشاهیر فق‌های اهل سنت، نقل می‌کند که: روزی در محضر حضرت سید الشهداء (ع) بودم که فرزند آن حضرت (امام سجاد ع) که کوچک بود، وارد شد. امام او را به نزد خود خوانده و به سینه چسبانید، پیشانیش را بوسید و فرمود: «بابی انت ما اطیب ریحک و احسن خلقک؛ پدرم به فدایت. چقدر خوشبو و زیبایی!»
برخی از مهمترین کار‌هایی که می‌توانیم برای افزایش عزت نفس کودکانمان از همان ابتدا انجام دهیم شامل این موارد است:
۱-شب‌ها هر کاری که داریم، کنار بگذاریم و برای کودک قصه بگوییم
اگر کودکمان دارای اتاق جداگانه‌ای است، هنگام خواب به اتاق او رفته و برای قصه بگوییم و به سوالاتش درباره موضوع قصه پاسخ دهیم تا قوه تخیل و هوشش در این راستا تقویت شود. حتی از این فرصت می‌توانیم استفاده کنیم و داستان‌های کودکانه اهل بیت و ائمه دینمان را برای بچه‌ها تعریف کنیم تا به خوبی در نهادشان رسوخ کند.
۲-اشتباهاتش را راحت ببخشیم
زمانی که فرزند ما اشتباهی می‌کند با جملاتی مثل اینکه «دیگر مادر یا پدر تو نیستم» یا «دفعه آخرت باشه از این کار‌ها میکنی» او را بیشتر ناراحت و دچار عذاب وجدان نکنیم، بهتر این است که روش درست کار را به او آموزش دهیم و بگوییم «همه دچار اشتباه می‌شوند، اما بهتر است از دفعه دیگر اینگونه عمل کنی»؛ بنابراین به فرزندمان نگوییم: «تو دیگه بزرگ شدی، نباید اشتباه کنی»، بلکه بگوییم «همه مرتکب اشتباه می‌شوند، اما باید کار صحیح را یاد بگیریم».
۳-خوبی هایش را بزرگ کنیم
از کودکمان در جمع تعریف کنیم البته نه در حد اغراق آمیز که او را دچار توهم کند. بلکه در جمع خانواده بگوییم: «من به دخترم / پسرم افتخار میکنم که امروز اتاقش را مرتب کرده»، یا بگوییم: «خوشحالم که دختر/پسرم می‌تونه لباساشو خودش تنش کنه یا خودش به دستشویی بره».
نکن، دست نزن، حرف بد نزن، تف نکن، داد نزن، جیغ نزن، ندو، نریز، نپاش، اونجا نه، نه نه نه… همه این‌ها امر و نهی‌هایی است که بچه‌ها را تنها لجباز می‌کند بنابراین به جای این‌ها می‌بایست به بچه‌ها بگوییم چه کار‌هایی انجام دهند نه اینکه چه کار‌هایی انجام ندهند. مثلا بگوییم: عزیزم وقتی شامتو خوردی بشقابتو ببر آشپزخونه» یا «وقتی لباساتو عوض کردی، بزار تو کشو» اینطوری بچه با نقشه ذهنی متوجه می‌شود که چه کاری انجام دهد.
باشگاه خبرنگاران
